Nowoczesna architektura i sztuka Hiszpanii

Chcąc bliżej zapoznać się z hiszpańskim kolekcjami sztuki należałoby zacząć od miejsc, w których same dzieła się znajdują. Z okazji Tygodnia Architektury, wydarzenia odbywającego się w Madrycie na przełomie września i października, postanowiliśmy nieco przybliżyć najbardziej interesujące obiekty tego typu w Hiszpanii.

Mając na uwadze wyjątkowe projekty architektoniczne, Hiszpania niewątpliwie wyróżnia się na tle innych państw Europy, ale także i świata. Duża część wspaniałych obiektów powstała w celu prezentacji sztuki. Jednym z najbardziej znanych przykładów jest znajdujące się w Bilbao Muzeum Guggenheima. Budowla wykonana z tytanowych blach oraz szkła jest niezwykle dynamiczna, przypomina powiewające na wietrze elementy. Amerykański architekt, laureat architektonicznego Nobla, czyli Nagrody Pritzkera, Frank Gehry, właściwie zdekonstruował bryłę czyniąc to muzeum nie tylko jednym z najsławniejszych na świecie, ale także ikoną postmodernistycznej architektury. W późniejszych latach Gehry zrealizował w Hiszpanii inny projekt wykorzystujący tytanową blachę, także w Kraju Basków. Tym razem został dedykowany winu, Ciudad del Vino Marqués de Riscal w Elciego. Projekt ten jednak nigdy nie porównał popularności Muzeum Guggenheima.

Pisząc o znaczących projektach w obszarze współczesnej architektury w kontekście sztuki nie sposób nie wspomnieć o Ciudad de las Artes y las Ciencias, czyli Mieście Sztuki i Nauki znajdującym się w samym sercu Walencji. To wyjątkowe założenie urbanistyczne powstało według projektu dwóch architektów, pochodzącego z Walencji Santiago Calatravy, którego realizacje znajdują się w różnych częściach globu i Meksykanina hiszpańskiego pochodzenia, autora wielu nowoczesnych projektów w Walencji, Felixa Candeli. 

Kompleks otwarto w 1998 roku, a jego całkowita powierzchnia wynosi aż 350 000 m kw. W jego skład wchodzi pięć budowli: L’Hemisfèric jest budynkiem rozrywkowym. Znajduje tu się kino IMAX czy planetarium. Museo de las Ciencias Príncipe Felipe to muzeum nauki i techniki. L’Umbracle stanowi wyjątkowe połączenie ogrodu i alei wypełnionych współczesną rzeźbą. W L’Oceanogràfic mieści się największe oceanarium w Europie, gdzie można poznać 13 ekosystemów światowych mórz oraz 500 gatunków pływających zwierząt. El Palau de les Arts Reina Sofía to przestrzeń dla wydarzeń nietuzinkowych i nowatorskich. Odbywają się tu różnego rodzaju przedstawienia, a także występy operowe. 
Szkieletowe konstrukcje i forma każdego budynku nawiązują do założeń architektury futurystycznej, której główną cechą jest dynamiczna, wyrażająca ideę nowoczesności, linia.

W Maladze, stolicy Costa del Sol, oprócz muzeów dedykowanych twórczości Pablo Picassa, który się tu urodził, znajduje się bardzo ciekawa siedziba, jedyna na świecie filia paryskiego Centre Pompidou. Muzeum prezentujące najznakomitsze przykłady sztuki XX i XXI wieku, m.in. prace surrealistów, Fridy Kahlo czy Jacksona Pollocka mieści się w zaprojektowanym przez Javiera Péreza de la Fuente i Juana Antonio Marina Malavé nowym symbolu miasta, El Cubo. Znajdujący się miejscowym porcie budynek ma prostą formę. Składa się z dwóch prostokątów z czego jeden, w kształcie sześcianu, wykonano ze stalowych stelaży oraz szkła. Daniel Buren stworzył instalację z charakterystycznych dla siebie elementów kolorowego szkła, która została częścią powstałego w 2015 r. budynku na stałe. Jego powierzchnia wynosi ok. 7600 m kw. z czego większość jest przeznaczona na projekty wystawiennicze – Centre Pompidou de Málaga.

Innym przykładem wyjątkowo oryginalnej architektury dedykowanej sztuce jest, najstarsze w tym zestawieniu, muzeum Salvadora Dalí w Figueres na Costa Brava. Wybudowany w 1974 r., budynek według projektu samego Mistrza, oprócz przestrzeni jego dla sztuki, sam w sobie jest dziełem, które stanowi manifest Salvadora Dalí. Artysta, w mieście w którym się urodził, przekształcił ruiny dawnej siedziby teatru w wielką galerię sztuki. Był wielkim zwolennikiem tego pomysłu, gdyż uważał, że jednym z najważniejszych elementów jego sztuki była właśnie teatralność. Dzieło totalne Mistrza, którym stał się ten budynek, jest jedną z ważniejszych realizacji surrealistycznych. Forma przypomina średniowieczną fortyfikację z basztami. Zastosowane ornamenty, jak na przykład gigantyczne, kurze jaja, są charakterystycznym motywem twórczości Mistrza. Symbolem miasta stała się wieńcząca budynek szklana kopuła, przypominająca te z budowli secesji wiedeńskiej, która powstała we współpracy z architektem, Emilio Pérezem Piñero.